ျမန္မာမင္းမ်ား၏ လူမ်ိဳးစံု အမွု႔ထမ္းမ်ားႏွင့္ တာ၀န္ခြဲးေ၀မွု႔မ်ား။

တိုင္းၿပည္တစ္ၿပည္တည္ေထာင္ရာတြင္ မတူကြဲၿပားေသာလူမ်ိဳးစံု အယူ၀ါဒကြဲၿပားသူမ်ားကို စုရံုးကာ တည္ေထာင္ခဲ့ၾကရသည္။ စုရံုးမႈသည္ အား တစ္ခုဟု မွတ္ယူသင့္ေပသည္။ စုရံုးမႈမွ စည္းလံုးညီညြတ္မႈ ကို ရွရွိႏိုင္ေပသည္။ ၿပိဳကြဲၿခင္းမ်ားသည္ စည္းလံုးညီညြတ္မႈပ်က္သုဥ္းေသာအခါ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ အေနာ္ရထာမင္းၾကီးသည္  အစုစုၿပိဳကြဲေနေသာ ၿပည္နယ္မ်ား လူမ်ိဳးမ်ားကို စုရံုးကာ ပထမၿမန္မာႏိုင္ ငံေတာ္ ကို ေအာင္ၿမင္စြာ တည္ေထာင္ႏိုင္ခဲ့သည္။ စုစည္းမႈ၏ တန္ဖိုးကိုေကာင္းမြန္စြာအသံုးခ် တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။

ဆက္ခံရာ မင္းဆက္မ်ား၏ သမိုင္းကို ၿပန္လည္ေလ့လာေသာ္ သမိုင္းလွခဲ့သည့္ မင္းမ်ား၏ ေဆာင္ရြက္လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္မ်ားသည္ အလြန္မွတ္သားဖြယ္ အတုယူဖြယ္မ်ား ေတြ႔ရသည္။ ၿမန္မာမင္းမ်ား၏ အမႈေတာ္ထမ္းရြက္ရန္ မင္းမႈထမ္းမ်ား ခန္႔ထားမႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး မင္းတုန္းမင္းတရားၾကီး၏ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု တာ၀န္ခြဲေ၀ခံထားမႈကို ဦးေဖေမာင္တင္ (မဟာ၀ိဇၨာ) ေရးသားၿပဳစုတဲ့ ၿမန္မာမင္း လက္ထက္ေတာ္ စာတမ္းမ်ား စာမ်က္ႏွာ (၃၃) တြင္ေအာက္ပါအတိုင္း ေဖာ္ၿပထားသည္။
ဤကဲ့သို႕ သမိုင္းအေထာက္အထားမ်ား၊ မွတ္တမ္းမ်ား မ်ားစြာရွိေနပါသည္။ သို႕ေသာ္ ဒီသမိုင္းအေထာက္အထားကိုေတာ့ လူသိနည္းေသးသည္ဟု ယူဆသည့္ အတြက္ ၿပန္လည္တူးေဖာ္ၿခင္းၿဖစ္ပါသည္။
ပုဏၰားအမႈထမ္းမ်ားလည္း ပုဂံေခတ္မွစ၍ ေတြ႔ရွိလာရာ မင္းတုန္းမင္းလက္ထက္ေတာ္၌ ခတၲိယ၊ ျဗဟၼဏ၊ သုဒၶ၊ ဗိသွ်၊ ပုဏၰားျဖဴ ၁၀ဝ၊ ပုဏၰားညိဳ ၁၀ဝ၊ ဘိသိက္ေတာ္ပုဏၰား ၃၀ဝ၊ ေရၾကည္ေတာ္ခပ္ ၁၀ဝ၊ ၿဂိဳဟ္စာေကြ်း နတ္တင္ ၁၀ဝ၊ ဇာတာေတာ္ေဆး ၁၀ဝ၊ ပုေရာဟိတ္ ၆၀၊ အခါေပး ၁၀ဝ ရွိ၏။

ကသည္းလူမ်ိဳးအမႈထမ္းမ်ားမွာ ေလွေတာ္တန္း၊ ျမင္းစီးသူရဲတန္း၊ ယက္ကန္းေတာ္၊ဆတၲာေတာ္၊ ခဝါေတာ္၊ အႏွိပ္ေတာ္၊ ေရၾကည္ေတာ္ ေပ်ာ္ရာက အမႈေတာ္ထမ္းၾကရသည္။

ျမန္မာမူဆလင္အမ်ိဳးသားမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ကင္းတားကုလားပ်ိဳတပ္ အမႈထမ္းတို႔သည္
(၁)ရန္ၿပိဳအေျမာက္
(၂)ရန္ပံုခြင္းအေျမာက္
(၃)ရန္ကင္းအေျမာက္
(၄)ရန္လင္းႀကီးအေျမာက္
(၅)လက္မႏွိပ္အေျမာက္    စေသာ အေျမာက္စုအမႈေတာ္ထမ္း၌ တသင္းတြင္ လူ ၁၀ဝ၀ ခန္႔အမႈေတာ္ ထမ္းရြက္ၾကရသည္။   ထို႔ေၾကာင့္လည္း မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီး လက္ထက္ေတာ္၌ ဘာသာေရးလြတ္လပ္မႈရရွိရံုမွ်မက မင္းတရားႀကီးကိုယ္ေတာ္တိုင္ ပလီမ်ား ေဆာက္လုပ္ လွဴဒါန္းခဲ့ေလသည္။
ေျမထူးကုလားအမႈထမ္းတို႔မွာ ကုလားပ်ိဳကင္းတားအေျမာက္စစ္သည္ေတာ္တို႔ မိမိတို႔တတ္စြမ္းရာက အမႈထမ္းၾကရသည္။

အကၠပတ္ကသည္းတို႔မွာ ျမင္းစီး ဓားခုတ္ လွံထိုး စစ္သည္ေတာ္အျဖစ္ အမႈထမ္း၏။

သီေပါမင္းလက္ထက္တြင္ အကၠပတ္ျမင္း၀န္၊ပင္လယ္ၿမိဳ႕စားမင္းႀကီးမဟာမင္းလွမင္းထင္ရာဇာဘြဲ႕ခံဗိုလ္ခ်ဳပ္ဦးခ်ံဳ

ကလယ္အမႈထမ္းတို႔မွာ ပန္းဘဲအလုပ္၊ ဆင္ေတာ္ ျမင္းေတာ္ကႀကိဳးတန္ဆာလုပ္ အမႈထမ္းမ်ား ဝတ္ဆင္ရန္ အဝတ္တန္ဆာအခ်ဳပ္အလုပ္၊ ေၾကးသြန္း၊ ပန္းတဥ္း၊ မိမိတတ္စြမ္းရာကအမႈထမ္းရသည္။
ေဝသာလီအမႈထမ္းတို႔မွာ ဖ်ာရက္၊ ရိုင္ရက္၊ ျခင္းၾကားရက္၊ ပေဒသာတန္ေဆာင္တန္လုပ္ဝါးႏွင့္ ဆိုင္ရာ မိမိတတ္ကြ်မ္းရာက အမႈထမ္းၾကရသည္။
ရွမ္းအမႈထမ္းျဖစ္ၾကေသာ ေကာင္းဟန္ရွမ္း၊ ယြန္းရွမ္း၊ ဓႏုရွမ္း၊ ကဒူးရွမ္းတို႔သည္ လက္နက္ကိုင္ စစ္သည္ဘက္၌ အမႈထမ္းၾကၿပီးပေလာင္အမႈထမ္းတို႔မွာ လက္ဖက္၊ သစ္ၾကားသီး၊ သစ္အယ္၊ သစ္တို၊ လိေမၼာ္၊ ဗက်ာက္ ဟူသမွ်အလုပ္ႏွင့္စစ္မႈတြင္ ထမ္းေဆာင္ၾကရသည္။
တရုတ္အမႈထမ္းတို႔မွာ မုန္႔ေတာ္ဆက္၊ နဂါးတိုး၊ နရားအက၊ လက္သမား၊ ေက်ာက္ေသြး စေသာအမႈေတာ္ကို ထမ္းရသည္။ ကုလားတိမ္အမႈထမ္းတို႔မွာ မီးပန္း မီးက်ည္ မီးနီ မီးဝါ မီးစိမ္း မီးျပာ မီးျဖဴ မီးပန္းအလုပ္၊ မ်က္လွည့္၊ ေၾကးသြန္း၊ ယမ္းခ်က္၊ ယမ္းေထာင္း၊ အေျမာက္ဆံလုပ္ အမႈေတာ္ထမ္းၾကရသည္။ (ေပၚတူဂီ စေသာ တိုင္းတပါးမွ လာေရာက္ေသာ လူမ်ိဳးမ်ားကို ကုလားတိမ္ဟုဆိုလိုၿခင္း ၿဖစ္ပါသည္။)
မရမံအမႈထမ္းမ်ားမွာ ဘုရင္ကိုးကြယ္ေတာ္မူေသာ ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္မ်ား၏ ေက်ာင္းဝစၥပသာကုဋီမ်ားကိုသုတ္သင္ရသည္။ ယိုးဒယားအမႈထမ္းတို႔မွာ အခ်က္အျပဳတ္အလုပ္၊ ေရၾကည္ေတာ္ခပ္၊ ယိုးဒယားရာမဇာတ္ျဖင့္ အမႈေတာ္ ထမ္းၾကရသည္။ ေမာ္လၿမိဳင္ ဒလဘက္အမႈထမ္းတို႔မွာ သင္းေဘာသမၻန္ေလွေတာ္လုပ္ လက္သမား စသျဖင့္ အမႈထမ္းၾကရေလသည္။
ဤသို႔ျဖင့္ ျမန္မာမင္းမ်ား၏အုပ္ခ်ဳပ္စီမံပံုသည္ သေဘာထားျပည့္ဝ၍ လြတ္လပ္မႈရွိသည္။
ဆရာဦးေဖေမာင္တင္၏ ၿမန္မာမင္းလက္ထက္ေတာ္မ်ား စာအုပ္တြင္ ဤကဲ့သို႔ ေဖၚၿပပါရွိသကဲ့သို႔ စာမ်က္ႏွာ (၃၅)တြင္ ေပးထားေသာမွတ္ခ်က္ ၁-၂ သည္လည္း စိတ္၀င္စားဖြယ္ ေတြ႔ရၿပန္သည္။
(မွတ္ခ်က္ ၁၊ ၂။ ။ဤယံ ေကာင္စစ္ဂ်င္နရယ္တို႔ တည္းခိုေသာ အခြန္ဝန္မူလာအီဗရာဟင္၏ တိုက္ေနရာသည္ ယခုမႏၱေလးၿမိဳ႕ ၂၆ ဘီလမ္း၊ အာဇာနီလမ္း ရိုးကုမၸဏီတိုက္ပ်က္ႀကီး၏ေျမာက္ဖက္ ဝင္းႀကီးပင္ျဖစ္သည္။ စစ္မျဖစ္မီက မြတ္စလင္အမ်ိဳးသား အထက္တန္းေက်ာင္းရွိသည္။ ယခုအခါ ေကဘီေမာ္ေတာ္စတိုး ကားပ်က္မ်ားထားသည္။ ေဈးခ်ိဳေတာ္ ေျမာက္ဖက္တိုက္တန္းႏွင့္ကပ္လ်က္ စူလတီဗလီ၌ သင္းခ်ိဳင္းဂူတခုတြင္ မူလာအီဗရာဟင္၏သား မူလာအစၥမံအလယ္သည္ အဖရွိစဥ္ကပင္ မင္းတရားႀကီးလက္ထက္ေတာ္၌ သူေဌးႀကီးတို႔အစီးအနင္းအေဆာင္အရြက္ မဟာေဘာဂဓနရာဇာဘြဲ႔ႏွင့္တကြ သူေကာင္းျပဳေတာ္မူသည္။ ယင္းေနာက္ သား မာန္ေအာင္  ရတနာေစတီေတာ္ဒါယကာသီေပါဘုရင္လက္ထက္ေတာ္တြင္ အခြန္ဝန္ အေကာက္ဝန္ ေလာကဗိမာန္ ေလွေတာ္အုပ္ ေက်ာက္ရဲၿမိဳ႕စား မင္းလွစည္သူ ဘြဲ႔အမည္ အရည္ႏွင့္ သူေကာင္းျပဳေတာ္မူသည္။ ေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ကို အရွင္အဂၤလိပ္အစိုးရ မင္းတို႔ သိမ္းပိုက္အုပ္စိုးေတာ္မူရာ လူႀကီးလူေကာင္းမွန္သည့္ အတိုင္း ခန္ဘဟာဒူးဟူေသာဘြဲ႔ကို ေပးသနားေတာ္မူ၍ မင္းသံုးဆက္တိုင္ ရာထူးဌာနႏၱရအမ်ိဳးမ်ိဳး သူေကာင္းျပဳေတာ္မူျခင္းကို ခံစံရေသာမူလာအစၥမံအလ္သည္ သကၠရာဇ္ ၁၂၀၃ ခု ဒုတိယဝါဆိုလဆန္း ၁၁ ရက္ တနဂၤေႏြဘြား အသက္ ၆၆ ႏွစ္ သကၠရာဇ္၁၂၆၇ နတ္ေတာ္လဆန္း ၂ ရက္ တနင္းလာေန႔ နံနက္ ၅ နာရီအခ်ိန္ ထြက္ကသြာေအလာဟီရွိသည့္အတိုင္း အသွ်င္ျမတ္အမိန္႔ေတာ္ကို ခံရေလသည္}}စသည္ျဖင့္ ေက်ာက္စာ ေရးထိုးထားေလသည္။)

သီေပါမင္းလက္ထက္ ေ႐ြးလက္်ာတပ္မွ ထိုးကြင္းမင္ေၾကာင္ေဘာင္းဘီစြပ္ႏွင့္ ေတြ႕ရေသာ တပ္မွဴး ဦးေ႐ႊဂုဏ္ (အသက္ ၇၆ႏွစ္ အ႐ြယ္ ၁၃၀၀ျပည့္ႏွစ္က ေ႐ႊဘိုခ႐ိုင္ ဘူးႀကီးေက်း႐ြာတြင္ ႐ိုက္ကူးပါသည္၊)
ေ႐ႊဘို ဦးဘဦး ျပဳစုစီရင္ေရးသားေသာ ေ႐ႊမန္းအႏွစ္တရာျပည့္ ဗမာမြတ္စလင္တို႕၏အထုပၸတၱိ စာအုပ္မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။

ထိုေခတ္ကာလသမိုင္းမ်ား တစ္ေလွ်ာက္တြင္ပင္ လူမ်ိဳး ဘာသာထက္ အရည္အခ်င္း အရည္အေသြးကို သာၾကည့္၍ ဦးစားေပးေရြးခ်ယ္ ခ်ီးၿမွင့္ေၿမွာက္စားခဲ့ၾကကာ အေရာင္အေသြးအစံု ၿပည္သူမ်ား၏ ခ်စ္ၾကည္ေလးစားမႈကို ၿမန္မာဘုရင္မ်ား ရရွိခဲ့ၾကသည္။ ၿမန္မာႏိုင္ငံေတာ္သည္ သူ႔ကၽြန္ဘ၀ေရာက္ခဲ့ေသာ္လည္း ကၽြန္ဘ၀ေရာက္တဲ့ ႏိုင္ငံအမ်ားစုထက္ ေစာ၍ လြတ္ေၿမာက္ခဲ့သလို ကၽြန္ၿပဳခံကာလတစ္ေလွ်ာက္လံုးတြင္လည္း တိုင္းရင္းသားေပါင္းစံု၏ နည္းမ်ိဳးစံု ေတာ္လွန္မႈမ်ားကို ကာလအစဥ္အဆက္ နယ္ခ်ဲ ႕မ်ား ရင္ဆိုင္ခဲ့ရသည္။

ယေန႔အခ်ိဳ ႔ေၿပာၾကသလို တိုင္းတပါးသား က်ဴးေက်ာ္သူမ်ား ဆိုပါက မိမိႏိုင္ငံကိုသာ မိမိ အသက္ေပးခ်စ္ကာ စြန္႔လြတ္ၾကမည္သာ ၿဖစ္သည္။ ၿမန္မာႏိုင္ငံရွိ မူရင္းေနထိုင္သူ တိုင္းရင္းသားအားလံုးသည္ သမိုင္းကာလတစ္ေလွ်ာက္လံုး ၿမန္မာမင္းမ်ား၏ ပ်ိဳးေထာင္ေပးခဲ့ေသာ မိမိတိုင္းၿပည္ မိမိနယ္ေၿမကို ခ်စ္စိတ္ တန္ဖိုးထားစိတ္မ်ားေၾကာင့္သာ ယခု လို ဘ၀ေပါင္းမ်ားစြာ ေပးဆပ္ခဲ့ၾကၿခင္း ၿဖစ္ပါသည္။ သမိုင္းတြင္ ေပးဆပ္ၿပခဲ့သည္ လုပ္ၿပခဲ့သည္ ဆိုေသာ စကားမ်ားသည္ ၎ပုဂၢိဳလ္မ်ား ကိုသာမက လူမ်ိဳးအားလံုးကို ေစာ္ကားေသာ စကားမ်ားပင္ၿဖစ္သည္။ ေပးဆပ္ရဲေသာ လုပ္ရဲေသာသတၱိသည္ လူတစ္ေထာင္တြင္ တစ္ေယာက္ မလုပ္ႏိုင္ေသာ စိတ္ဓါတ္ၿဖစ္သည္။ ေပးဆပ္ၿခင္း၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ ဘ၀ေပါင္းမ်ားစြာ တန္ဖိုးထားမႈမ်ားစြာကို ေပးအပ္ခဲ့ရသည္ကို သိသင့္လွေပသည္။
သမိုင္းတြင္ စုေပါင္း အား ေၾကာင့္သာ ေအာင္ၿမင္ခဲ့သည္မ်ားသာ ရွိပါသည္။ လူမ်ိဴးတစ္မ်ိဳးတည္း၏ တီထြင္မႈမ်ားေၾကာင့္ ကမာၻၾကီး တိုးတက္မလာသည္ကို ေတြ႔ၿမင္ႏိုင္သလို ကူးလူးဆက္ဆံ ဖလွယ္ၿခင္းေၾကာင့္သာ တိုးတက္လာၿခင္းၿဖစ္ေပသည္။
ၿမန္မာ႔ႏိုင္ငံ၏ တိုးတက္မႈ႑စံုကို ၿပန္လည္ေလ့လာပါက နယ္ပယ္စံုတြင္ ထူးခၽြန္ေၿပာင္ေၿမာက္သူမ်ားသည္ လူမ်ိဳးစံု အယူ၀ါဒစံုသူမ်ား သာ ၿဖစ္သည္။ စနစ္ဆိုးမ်ား၏ ေအာက္တြင္ ဘ၀သက္တမ္းတစ္ခုစာမွ် ေနထိုင္ခဲ့ရေသာ မ်ိဳးဆက္မ်ားသည္ ဆိုးေမြမ်ားကို အမ်ားအၿပား ရရွိခဲ့ၾကေပသည္။
ဘက္ႏွစ္ဖက္ကိုၾကည့္တတ္ေသာ စိတ္ဓါတ္မ်ား ပ်က္သုဥ္းကာ တစ္ဖက္ဆြဲ စိတ္ဓါတ္မ်ား ရင့္သန္လာခဲ့ၾကသည္။ စနစ္၏ သားေကာင္မ်ား ၿဖစ္မွန္းမသိ ၿဖစ္ခဲ့ၾကရသည္။
တိုင္းၿပည္တြင္းရွိ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု စည္လံုးညီညြတ္ၿခင္းကို ဘယ္ေတာ့အခါမွ် မည္သည့္အာဏာရွင္မ်ား  မႏွစ္ၿမိဳ ႔ႏိုင္ေပ။ ထိုင္ခံုမ်ားတည္ၿမဲေရးအတြက္ မဟာလူမ်ိဳးၾကီး၀ါဒသည္ အာဏာရွင္မ်ား၏အသံုးခ် နည္းဗ်ဴဟာမ်ားထဲမွ သည္းေၿခအၾကိဳက္တစ္ခု ေပၿဖစ္သည္။ ေနရာေဒသ ႏိုင္ငံကြာၿခားေသာ္လည္း အာဏာရွင္ၾကီးမ်ား  အနည္းနဲ ့အမ်ား က်င့္သံုးခဲ့ၾကသည္ကို သမိုင္းတြင္ ေလ့လာႏိုင္ေပသည္။
ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့သည္မ်ားကို အရိုးေဆြးသည့္အထိ ၿပန္လြမ္းေနၿခင္း မဟုတ္သလို ဘာေၾကာင့္ ေရႊထီးေဆာင္းခဲ့ၾကရသည္၊ ဘာေၾကာင့္ဇန္ေလ်ာခဲ့ၾကသည္ မ်ားကိုေတာ့  ၿပန္လည္ သံုးသပ္သင့္ပါက ေလ့လာသင့္ေပသည္။ ကာလအပိုင္းအၿခားေၾကာင့္ ေခတ္ေၿပာင္းခဲ့ပင္မဲ့ အခ်ိဳ ႔သမိုင္းမ်ားသည္ တစ္ပတ္လည္ လာသည္။ ထိုအခါ သမိုင္းထဲက အမွားမ်ားကို ၿပန္လည္သံုးသပ္မႈမရွိကာ သမိုင္းေဟာင္းမ်ားထဲက အမွားမ်ားအတိုင္း ၿပန္လည္မက်ဴးလြန္ဖို႕ကိုေတာ့  သတိၿပဳသင့္လွေပသည္။

ဇန္နဝါရီ ၂၂ ၊ ၂၀၁၃
M-Media
တင္မင္းထြဋ္